29.07.2021-01.08.2021: Örnek Vak’a : Türkiye Akdeniz bölgesinde büyük, ölümcül yangınlar ve Kelenderis Arkeolojik Kazı Alanında Önleyici Koruma , Afete Hazırlık Önlemleri ve Tahliye Süreci (Aydıncık-Mersin)  
NOT: Bu örnek vak’a Kelenderis  Antik Kenti Kazı Başkanı Doç. Dr. Mahmut AYDIN’ın izni ile yayınlanmaktadır.  Sayın Aydın AYDIN , Batman Üniversitesi Öğretim Üyesi, KUMID Üyesi ve KUMID’in  “Müzelerde Afet Risklerinin Azaltılması Projesi”nin  Akademisyen Ortağıdır. Tüm yayın hakları Doç. Dr. Mahmut AYDIN’a aittir. Kaynak gösterilmeden ve izin alınmadan yayınlananamaz.
 
BELGELEME: Fotoğrafar-Videolar:  Kazı Başkanı Doç. Dr. Mahmut AYDIN ve Kelenderis’te Misafir Akademisyen Doç. Dr. Sultan Karaoğlu (Kocaeli Üniversitesi)
 YAYINA HAZIRLAYAN: Deniz SERBEST Arkeolog, KUMID Gönüllü Çalışanı:   
 
 Doç. Dr. Mahmut AYDIN bu örnek vak’anın “Müzelerde Afet Risklerinin Azaltılması Projesi” ve Çıktısı “Müzelerde Afet Risklerinin Azaltılması Kılavuzu 2020”na katkı yapacağı düşüncesiyle KUMID web sayfasında  yayınlanmasına izin vermiştir. (26.08.2021).  Sayın üyemize çok teşekkür ederiz. 
 
Adı geçen Proje ve çıktısı hakkında daha fazla bilgi için lütfen linki tıklayınız.

15-30 Haziran 2021: Arkeolojik kazı başlangıcından önce olası yangın tehlikesine karşı çevre ve kuru ot temizliği yapıldı.

      
 
1.
29.07.2021-06:00  Türkiye'nin Akdeniz Bölgesi'nde başlayan büyük ve ölümcül orman yangınlarının  Kelenderis'in bulunduğu Mersin ili Aydıncık ilçesine ulaştığı saat 06:00’da görüldü.

2.
29.07.2021: 06:00 - 07:00 Kazı başkanı, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığının, Kelenderis Kazısının uzman personeliyle ve Prof. Dr. Yaşar Selçuk ŞENER gibi (Ankara HBÜ, KUMID üyesi)  diğer uzman akademisyenlerle  beyin fırtınası yaptı, önlemler ortaklaşa kararlaştırıldı. Planlanan önlemler  kazı başkanının gözetiminde  KELENDERİS personelinin işbirliği ile uygulandı.

3.
29.07.2021: 07:00 - 09:00  Dünyada nadir örneklerden olan Kelenderis Liman Mozaiği (13X3m ölçülerinde) yangına karşı en riskli eser olarak belirlendi çünkü mozaiği ahşap bir çatı koruyordu ve etrafında ağaçlar mevcuttu.

Mozaiklerin yangın ve yangın etkilerinden korunması, önleyici konservasyonu için

• Liman Mozaiğine en kısa yoldan ulaşmak için alanın etrafındaki güvenlik çitleri kesilerek yol açıldı. (Video için tıklayınız.  KUMID Youtube) 
• Mozaiklerin üzerine Geotekstil serildi.(Video için tıklaınız KUMID Youtube ) 
• Kazı alanından taşınan elenmiş toprak jeotekstil üzerine 30 cm kalınlığında olacak şekilde serildi. (Video için tıklayınız.  KUMID Youtube ) 

   

Sonuç:

• Orman yangınlarının duman ve aşırı ısısında bulunan zehirli gazlar, minik parçalar, partiküller vb. mozaiklerin bütünlüğünü, desenlerini ve renklerini bozması önlenmiştir.
•  Rüzgar, alev vb. ile taşınabilen tohumların mozaiklerin arasına girip bitkiye dönüşerek mozaiklerin bütünlüğünü, desenlerini ve renklerini bozması engellenmiştir. 
• Böylece mozaik geçici koruma altına alındı.

 Afet risk hazırlıklarını bilen kazı başkanı ve koordine ettiği kazı ekibi, tüm bu hazırlıkları toplamda yaklaşık 2 saatte gerçekleştirdi.

SON BAKIŞ:  Arazi görevi tamamlandı. Ama oradan nasıl ayrılacaklar?


4.
29.07.2021: 09:00 – 10:00 Kelenderis çevresinde çıkan orman yangınlarının yoğun dumanı ve ısısı zaten insan sağlığını özellikle nefes almayı etkileyecek kadar tehlikeli hale gelmişti. Kazı başkanı Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı (KTB) ,  bölgedeki müze müdürleri, ve diğer resmi kurumlarla görüşmelerin ardından kazı başkanı kazı alanının boşaltılması talimatını verdi.
 

• Bu kez kazı evinde ve konaklama evinde tahliye hazırlıkları başladı. Arşiv belgeleri, önemli belgeler, ekipmanlar, bilgisayarlar, temel kişisel eşyalar..vb. toplandı. Araçlara yüklendi.
•  Temel koruyucu koruma önlemleri alındı. Örneğin mutfakta yemek pişirmek için kullanılan propan silindirleri güvenli bir noktaya tahliye edildi.

     

 Afet risk hazırlıklarını bilen kazı başkanı ve koordine ettiği kazı ekibi, tüm bu hazırlıkları toplamda yaklaşık 1 saatte gerçekleştirdi.
 
5.
29.07.2021: 10:00  Dayanışma ve Uzuncaburç (DIOCAESAREA) Kazısına Tahliye:  Orman yangını yolu kapladı. Konuk akademisyenin gönüllü desteği sayesinde Doç. A. Sultan KARAOĞLU (Kocaeli Üniversitesi) karavanı ve kazı başkanının kişisel arabasıyla 18 kişilik kazı ekibi, Kelenderis'ten güvenli bölgeye doğru ayrıldı.
 
Yangının arasından çok zor ve tehlikeli bir yolculuk başladı. Kelenderis ekibi iki saat sonra Uzuncaburç (DIOCAESAREA) kazı alanına ulaştı ve orada 2 gün konakladılar (Silifke, Mersin).

 Video 1  için  tıklayınız. KUMID Youtube )  (Video 2 için tıklayınız. KUMID Youtube ) 
          

6.
30.07.2021 14:00 Uluslararası Müzecilik Sanal Konferansının (IVCOM 2021)  KUMID’in ev sahipliği yaptığı “AFETLERE DAYANIKLI MÜZELER başlıklı son oturumuna bu faaliyetler özetlenerek sunuldu. Bilgi için linke tıklayınız.   

     

7.
31.07.2021:10:00  TC Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdür Yardımcısı ve Şeflerinin bölgeye yaptıkları acil ve yerinde ziyaretlerde  ve bölgedeki kazı başkanları ile yaptıkları toplantılarda bölge riskli olarak değerlendirildi.Bu nedenle dağlık ve ormanlık alanda bulunmasından dolayı Uzuncaburç, misafirleri Kelenderis ekibi ve Olba ekibinin risk altında oldukları ön görüldü ve oradan nakilleri gerçekleştirildi. Kelenderis kazı ekibi, arkeolojik kent Solipompeipolis'e (Mezitli; Mersin) yeniden tahliye edildi ve orada iki gün konakladılar. 

8.
02.08.2021 10:00 :  
Orman yangının  kontrol altına alınıp alınmadığını 01.08.2021 tarihinde Aydıncık ilçesine giderek kontrol eden Kazı Başkanı Doç.Dr. Mahmut AYDIN tehlikenin ortadan kalktığını Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğüne rapor etti. Adı geçen genel müdürlük tahliye edilen tüm  kazı ekiplerinin çalışma alanlarına geri dönmesine izin verdi.
 
Kelenderis Kazı Ekibi 02.08.2021 tarihinde kazı alanına geri döndü.

9.
4-10 Aralık 2021: Avrupa Koruma-Restorasyon 2021-E.C.C.C.O Günlerini Türkçe ve İngilizce afişle kutladık.
                                      
Türkçe Poster                             İngilizce  Poster

Bu zorlu süreçte katkı sağlayan, yol gösteren ve destek olan kurumlarımıza (T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı, Müzelerimiz..etc.)  yöneticilerimize, bölgedeki arkeolojik kazı alanı başkanlarımıza ve ekiplerine , akademisyenlerimize, uzmanlarımıza, KELENDERIS ekibine, sivil toplum kuruluşlarımıza ve gönüllülerimize, teşekkür ederiz.